Ερχονται απο τα βάθη του χρόνου...
«Αν αποσυνθέσεις την Ελλάδα, στο τέλος θα δεις να σου απομένουν μια ελιά, ένα αμπέλι κι ένα καράβι. Που σημαίνει: με άλλα τόσα την ξαναφτιάχνεις».
Σε όλη την Κρήτη, καθώς και στην υπόλοιπη Ελλάδα, διασώζονται μέχρι σήμερα πολλά αρχαία ελαιόδεντρα μερικά δε από αυτά διατηρούνται από τους μινωικούς χρόνους.
Η ΕΛΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΘΑΝΑΤΗ! Αν οι ρίζες της μείνουν ζωντανές, ακόμη και αν κοπεί ή καεί, πετάει νέους βλαστούς που γίνονται κορμοί. Για αυτό και παρατηρούμε σε πολλές περιοχές ελαιόδεντρα με δύο ή και περισσότερους κορμούς. Η ηλικία του αρχικού δένδρου είναι δύσκολο να υπολογισθεί.
Ο αρχαιότερος και μεγαλύτερος, γνωστός μέχρι σήμερα παγκοσμίως, συμπαγής κορμός είναι αυτός της ελιάς στον Αζοριά του Καβουσίου στον νομό Λασιθίου, όπου και δραστηριοποιείται η ΑΜΚΕ «ΚΟΚΚΙΝΕΛΛΑ. Η ηλικία της εκτιμάται στα 3.250 έτη και τοποθετείται στη διάρκεια της Μετανακτορικής μινωικής εποχής (1350-1100 π.Χ.). Μάλιστα είναι μπολιασμένη σε άγριο υποκείμενο, αποτελώντας το αρχαιότερο δείγμα μπολιάσματος ανά την υφήλιο. Έχει περίμετρο βάσης 22,10μ., διάμετρο βάσης 7,10μ (συντεταγμένες 35°06'54.7"N 25°51'38.5"E και υψόμετρο 252μ). Σήμερα η αρχαία ελιά του Καβουσίου έχει συνολικό εμβαδό κόμης 112 τετραγωνικά μέτρα και ύψος περίπου εννέα μέτρα.
Με σχετική απόφαση της συντονίστριας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης, έχει δημοσιευτεί στο ΦΕΚ: Β3912/25-10-19, η απόφαση για την προστασία και ανάδειξη του ίδιου του μνημειακού ελαιόδεντρου και του μινωικού άλσους του Αζοριά Καβουσίου.
Σε πολλές περιοχές της Κρήτης υπάρχουν διάσπαρτα χιλιάδες υπεραιωνόβια και αρχαία ελαιόδεντρα τα οποία πολλές φορές δημιουργούν συστάδες ξεχωριστών ελαιώνων. Πολλά ανάγονται στους μινωικούς χρόνους (2800-1400 π.Χ), άλλα φυτεύτηκαν (ή μπολιάστηκαν σε κορμό αγριελιάς) την εποχή των Ρωμαίων και των Αράβων (1 ος π.Χ – 9 ος μ.Χ αιων) και άλλα με την έλευση των Ενετών τον 13ο αιώνα μ. Χ.
Υπάρχουν μέχρι σήμερα λόγω της αγάπης των ιδιοκτητών τους. Πάντα όμως υπάρχει ο κίνδυνος, πολλά από αυτά να ξεριζωθούν για διάνοιξη δρόμων, για αλλαγή καλλιεργειών ή να κόβονται, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, για να πωληθούν ως καυσόξυλα.
Στα πλαίσια του σχεδιασμού μας για την ανάδειξη αυτού του μοναδικού στον κόσμο πολιτιστικού κεφαλαίου, δρομολογήσαμε πρόγραμμα καταγραφής των υπεραιωνόβιων ελαιοδέντρων. Για πρακτικούς λόγους εντάσσονται σε αυτό ελαιόδεντρα άνω των 800 ετών (ή με περίμετρο σε ύψος 0,80 εκ τουλάχιστον 3 μέτρα). Σκοπός είναι να καταγραφούν και να προστατευτούν με την συνεργασία των ιδιοκτητών - διαχειριστών τους και όπου είναι εφικτό, να καταστούν επισκέψιμα, με κατάλληλη σήμανση και σχεδιασμό διαδρομών. Με τον τρόπο αυτό αξιοποιούνται προς όφελος των τοπικών κοινωνιών.
Συγχρόνως πραγματοποιούμε πολυποίκιλες δράσεις, όπως ημερίδες, επισκέψεις σε αρχαίους ελαιώνες, Περιβαλλοντική Αγωγή σε πολίτες και σχολεία, μουσικές εκδηλώσεις κλπ., με σκοπό την ευαισθητοποίηση των συμπολιτών μας. Επίσης, συνεργαζόμαστε, με φορείς, Δήμους και την Περιφέρεια Κρήτης, για την προώθηση του σχεδιασμού ανάδειξης των αρχαίων ελαιοδέντρων.
Αν διαθέτετε υπεραιωνόβια ελαιόδεντρα ή επιθυμείτε να βοηθήσετε αυτή μας την προσπάθεια, μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας.
Αστική Μη Κερδοσκοπική Επιχείρηση (ΑΜΚΕ) Κοκκινέλλα
Για πληροφορίες τηλ. +30 6932403188, +30 6981916832
Καταγραφή και ανάδειξη υπεραιωνόβιων ελαιόδενδρων.
Για να προστατεύσουμε και να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές τον μοναδικό πολιτισμικό πλούτο, ενώσαμε τις δυνάμεις μας ώστε να ενημερώσουμε και να ευαισθητοποιήσουμε τους κατοίκους και τις αρχές σχεδιάζοντας ολοκληρωμένες παρεμβάσεις. Καταγράφουμε υπεραιωνόβια ελαιόδενδρα (άνω των οκτακοσίων ετών) φωτογραφίζοντας τα καταχωρίζοντας τις συντεταγμένες και μετρώντας τις διαστάσεις τους, ώστε να προσδιορίσουμε την κατά προσέγγιση ηλικία και μιλώντας με τους ιδιοκτήτες γνωρίζουμε το ιστορικό τους. Πραγματικά το κάθε ένα διηγείται και μια ιστορία για τον τόπο και τους ανθρώπους!
Σκοπός είναι αφού σημανθούν να δημιουργηθούν πολιτιστικές διαδρομές όπου ο επισκέπτης θα τα γνωρίζει και θα έρχεται σε επαφή με τον Πολιτισμό της Ελιάς, με τους ανθρώπους, την ιστορία και τα αξιοθέατα του τόπου.
